Amazon.com Inc veya herkesin bildiği adıyla Amazon sonradan dünyanın en zengin insanı olacak olan, $129.9 milyar servete sahip Jeff Bezos tarafından 1994’te Seattle Amerika Birleşik Devletleri’nde kurulmuştur. Site satış hacmi ve piyasa değeri açısından dünyanın en büyük sitesidir.
Kitap satan bir e-ticaret sitesi olarak hayata başlamıştır. Şu anda ise akla gelen hemen her şeyi sitede bulmak mümkündür. Amazon aynı zamanda dünyanın en büyük bulut altyapı hizmetleri (IaaS) sağlayıcısıdır. Site günümüzde İngiltere, İrlanda, Fransa, Kanada, Almanya, İtayla, İspanya, Hollanda, Avustrayla, Brezilya, Japonya, Çin, Hindistan, Meksika, Singapur, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde faaliyet göstermektedir. Sitenin en çok satılan ürünü yine Amazon’ca tasarlanmış olan elektronik kitap Kindle’dır. 2019 itibariyle Amazon’un 150 6 mobil kullanıcısı bulunmaktadır.
Amazon’u rakiplerinden ayıran noktalardan biri e-ticaret sektörünün öncüsü olmasının yanı sıra oldukça fazla alanda faaliyet göstermesidir. Amazon.com bünyesinde Alexa.com, Goodreads, ImDb gibi kendileri de oldukça popüler olan girişimleri barındırır. Tüm bu stratejik adımların sonucu olarak platform 2018 itibariyle 1 trilyon dolarlık değere ulaşmıştır.
Amazon Kullanıcı Sayısı ve Ürün Çeşitliliği
2020 yılında Amazon sektörde tam 25 yılını tamamlamış olacak. Amazon’un karlılığının zirveye hali hazırda ulaştığı ve şirket değerinin düşüşte olduğu iddiları olsa da, 2016-2020 yılları arasında şirket %50 büyüdü. Şirket değişen piyasa şartları ve taleplere göre uyguladığı stratejilerle rakipleri arasından sıyrılmayı başarıyor. Amazon marka stratejisini değiştirerek 2020 itibariyle sponsorlu ve hedefli reklamların yanı sıra sitede gösterılen orjinal reklamlarından da yararlanacak. Bu stratejinin satış anlamında başarılı olması çok muhtemel zira platform geçenlerde Google’u ürün araştırmalarında geride bırakmayı başardı. Bu hem şirketin veritabanında çok geniş bir kullanıcı datası var, hem de müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamada platform daha başarılı anlamına geliyor. Amazon’un ürün çeşitliliği sayesinde bir ürün aradığımızda artık büyük ihtimalle Amazon’da mevcut olduğunu düşündüğümüzde Google yerine Amazon kullanıyoruz. 2019 itibariyle Amazon’un ürün çeşitliliği sayısı 119, 928.851’i bulmuş durumda ki bu da dünyada dijital ortamdaki en büyük ürün çeşitliliği.
Kişiye özel reklamların başarılı olacağının bir diğer göstergesi de sayısı 105 milyona varan Amazon Prime kullanıcıları. Bu kullanıcılar Amazon.com’dan kişisel bir hizmet alabilmek için özel ücretler ödüyorlar. Bu hizmet 2015 yılında platformun 20. senesini kutlamak üzere başlamış ve Amazon’un müşteriye özel tecrübe sunmma stratejisi kapsamında geliştirilmiştir. Özellikle Black Friday gibi büyük indirim ve kampanyaları görüldüğü günlerde yüksek karlılık ve müşteri hizmeti sağlayan bu hizmet; müşterilere siparişlerinin en fazla bir iki gün içerisinde ulaştırılması, ve onlara müzik ve video erişimi sunulmasını kapsıyor. Hizmet şimdilik Kanada, Birleşik Krallık, İspanya, Meksika, Japonya, İtalya, Hindistan, Almanya, Fransa, Çin, Belçika, Avusturya, Avustralya, Singapur, Hollanda, Lüksemburg ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde aktif fakat hizmetin portfolyosu giderek genişliyor. Amazon’un genel şirket stratejisinin ve Prime hizmetinin de başarısının en büyük kanıtı ise Prime kullanıcılarının genel kullanıcılardan hali hazırda daha aktif olması.
Amazon’un Stratejisi : Kişiselleştirilmiş Hizmet
Amazon’un temel şirket stratejisi, müşteriye özel geliştirdiği fonksiyonlar, müşteri tecrübeleri ve müşerilerden gelen geribildirimler çerçevesinde platformun sürekli geliştirilmesi. Amazon bu sayede rakipleri arasından sıyrılarak dünyanın en fazla tercih edilen e-ticaret platformu olmayı başarmıştır. Aynı zamanda Amerika’da yapılan bir müşteri memnuniyeti anketine göre müşterilerin %89’u online alışveriş yapacakları zaman Amazon’u tercih ediyor (Feedvisor, 2019). Müşteriler bunun sebebi olarak alışveriş süreçlerinde Amazon’un beklenmedik hiçbir sorun çıkarmamasını ve kendileriyle birebir ilgilenmesi olarak gösteriyor. Bu stratejiyi platformun uyguladığı reklam stratejilerinden tutun da ilk günden beri siparişleri teslim ettiği Amazon logolu kahverengi karton kutunun bile tutarlılığını korumasından da anlayabiliriz. Özellikle online alışveriş gibi başarının tamamen satıcı ve alıcı güvenine dayandığı iş kollarında Amazon’un piyasayı bu yaklaşımla domine etmemesi sürpriz olurdu.
Amazon kullanıcı davranışını tespit ve tahmin etme konusundaki yenilikçiliğiyle satıcı ve müşterilerin takdirini toplamaya devam ediyor. Özellike kişiye özel reklamlar ve akıllı anahtar kelime kullanımıyla Amazon dijital pazarlama alanında da liderliğe oynuyor. Dünyanın en büyük e-ticaret platformu olmasının yanı sıra Amazon 2020 itibariyle Amerika’nın en büyük üçüncü dijital reklam platformu ve bu alanda da giderek büyümeye devam ediyor. 2019’da Amazon un reklam geliri 10 milyar doları bulmuştu. Amazon’un dijital reklam alanındaki başarısının sırrı ise müşteriden gelen hazır talebe yönelik reklam çıkabilmesi.
Ürünlere gelirsek; birçok şirket ve satıcılar Amazon’dan aynı zamanda satış trendlerini takip etmede de yararlanıyorlar. 2019 itibariyle %44’lük yüzdelik dilimle Amazon daki en trend ürünler genelde elektronik ürün kategorisinde; özellikle akıllı ev cihazları, ses asistanları, bilgisayar – telefonlar ve oyun cihazlarıydı. Özellikle Amerikan pazarında sağlık ürünleri de en az elektronikler kadar popülerdi. Dünya genelindeyse elektronik ürünleri %43’lük dilimle giyim ve ayakkabı kategorisi takip etti.
Reklam alanındaki büyüme öngörüleri ve stratejiler sponsorlu ve müşteriye özel reklamların popüleritesinin giderek artmasına yönelik. Yüksek bütçeli ve kar marjı yüksek reklam kampanyalarının başarı oranı diğer kampanyalara oranla daha yüksek. Amazon aynı zamanda üçüncü partilerle müşterinin doğrudan iletişim kurmasını da engelleme yoluna gitmeyi hedefliyor. Bu hedefin de temel sebebi müşterilerin genel yönelim ve şikayetlerini daha net ölçebilmek.
Bu kişiselleştirilmiş müşteri hizmeti anlayışı sayesinde Amazon dünyanın en büyük işlerinden biri olmasına rağmen orta ve küçük ölçekli işlere de doğrudan ulaşmayı ve onlarla çalışmayı başarıyor. Bu platformların da Amazon’la partnerlik yapmaktaki amacı platformda dakikada 4000 ürüne yakın satış gerçekleşmesi ve bu görece küçük ölçekli işlerin pazarlama maliyletlerini Amazon’un kişiselleştirilmiş ürün tanıtımlarının desteklemesi. Amazon aynı zamanda bu platformdan satıcılara eğitim verme fırsatı da sunarak marka bağlılığını dünya çapında arttırmayı başarıyor.
Amazon platformda aktif satış yapan 2.5 milyondan çok satıcıya ev sahipliği yapan bir site (Marketplacepulse, 2019). Bu da bu satıcılara toplamda 100.000’dan fazla ciro yaptırıyor demek. Amazon’un toplam cirosu çalışılan büyük partnerlerden geliyor olsa da küçük işletme ve bireysel satıcıların yapabildikleri kar iki taraf için de kazançlı bir model ortaya koyuyor. Online satışcıların da 23’ü çalışma modellerini ve pazarlama stratejilerini belirlemek için Amazon’u düzenli ziyaret ediyor ki bu da markanın çoktan e ticarette bir fenomen olduğunun açık bir göstergesi (Episerver, 2019).
Amazon Satış Modelleri : FBA ve FBM
Amazon’un online satıcılar için sağladığı bir diğer fırsat da FBA ve FBM modelleri arasından satıcının ölçek ve amacına göre seçim imkanı sağlayarak satışlarını arttırmaya olanak vermesi. FBA modelinde nakliye ve depolama da Amazon tarafından sağlandığından özellikle online olarak uluslararası satış yapan kullanıcıların sıklıkla tercih ettiği model. FBA modelinin bir diğer avantajı da nakliye işlemlerinin oldukça düşük ücretlere karşılandığından küçük işletmelerin bütçelerini desteklemesi. Bu modelin büyük işletmelerce daha az tercih edilme sebebi ise Amazon Prime müşterisini bu modelle yakalayamamak çünkü Amazon’un nakliye hizmeti henüz bir iki günde tamamlanamıyor.
FBM’ de ise kullanıcılar nakliye işlemlerinden kendileri sorumlu. Dolayısıyla nakliyede Amazon’un standartlarını yakalamaktan satıcılar sorumlu. Bu satıcılara depolama ve nakliye konusunda sorumluluk verdiği gibi bu işlemleri ve ürün kalitesini de doğrudan yönetme fırsatı da tanıyor. Amazon FBM depolama ve nakliye satıcıya ait olduğundan bu satıcılardan oldukça düşük bir ücret talep ediyor. Dolayısıyla kendi markasını oluşturmak isteyen daha profesyonel satıcılar sıklıkla FBM modelini tercih ediyor.